Ujemne ceny energii – jaki ma to wpływ na właścicieli instalacji fotowoltaicznej? Przyczyny, omówienie, rozwiązanie.
Chciałem wam dzisiaj przybliżyć zjawisko ujemnych cen energii, ponieważ tyczą się one każdego prosumenta.
W dzisiejszym artykule omówię dla Was, co oznaczają ujemne ceny energii, jakie są ich przyczyny, jakie mają skutki dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych oraz jakie rozwiązania mogą pomóc w zarządzaniu tym zjawiskiem.
Ujemne ceny energii elektrycznej to zjawisko, które staje się coraz bardziej powszechne w kontekście rosnącej produkcji energii z odnawialnych źródeł energii (OZE), takich jak fotowoltaika i elektrownie wiatrowe.
Łączna moc zainstalowana wszystkich źródeł energii elektrycznej w Polsce wyniosła w sierpniu tego roku 70 GW (energetyka konwencjonalna i OZE), z tego 31,5 GW przypada na odnawialne źródła energii (czyli aż 45%) i właśnie to przyczynia się do występowania zjawiska ujemnych cen energii elektrycznej.
Co to są ujemne ceny energii?
Ujemne ceny energii występują, gdy producenci energii są zmuszeni płacić odbiorcom za odbiór ich energii.
Taka sytuacja ma miejsce, gdy podaż energii przewyższa popyt, co często zdarza się w okresach wysokiej produkcji z OZE oraz niskiego zapotrzebowania na energię, na przykład w weekendy czy podczas świąt.
W praktyce oznacza to, że jeśli cena wynosi -150 złotych za MWh, producent płaci odbiorcy tę kwotę za zużytą energię.
Przyczyny ujemnych cen energii
1. Wzrost produkcji z OZE: W Polsce w 2023 roku energia odnawialna stanowiła 21,5% całkowitej produkcji energii elektrycznej. Wzmożona produkcja z farm wiatrowych i instalacji fotowoltaicznych prowadzi do nadpodaży energii.
2. Niski popyt: Ujemne ceny najczęściej występują w okresach o niskim zapotrzebowaniu na energię, co sprawia, że tradycyjne elektrownie nie mogą szybko dostosować swojej produkcji do zmieniającego się popytu.
3. Brak elastyczności systemu energetycznego: Tradycyjne elektrownie węglowe mają ograniczoną zdolność do szybkiego zmniejszania produkcji, co prowadzi do sytuacji, w której bardziej opłacalne jest oferowanie energii po ujemnych cenach niż zatrzymanie produkcji.
Skutki ujemnych cen energii dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych
Właściciele instalacji fotowoltaicznych (prosumenci) mogą odczuwać skutki ujemnych cen poprzez system net-billingu. W ramach tego systemu nadwyżki energii są rozliczane według wartości rynkowej, co oznacza, że w przypadku wystąpienia ujemnych cen wartość oddawanej do sieci energii może znacząco spaść.
Potencjalne zagrożenia
1. Spadek przychodów: Prosumenci mogą zauważyć spadek miesięcznych przychodów ze sprzedaży nadwyżek energii, co wpłynie na opłacalność inwestycji w instalacje fotowoltaiczne.
2. Możliwość dopłat: Choć obecnie prosumenci nie muszą obawiać się bezpośrednich dopłat do ujemnych cen (ustawa o OZE chroni ich przed tym), istnieje ryzyko, że operatorzy sieci mogą zacząć obciążać prosumentów kosztami związanymi z ujemnymi cenami (zależy co nasz rząd wymyśli).
Rozwiązania dla prosumentów
Aby zminimalizować negatywne skutki ujemnych cen energii, prosumenci mogą rozważyć kilka strategii:
1. Autokonsumpcja: Kluczowym rozwiązaniem jest zwiększenie autokonsumpcji wyprodukowanej energii. Im więcej energii zostanie wykorzystane na miejscu (np. do zasilania urządzeń domowych), tym mniej będzie oddawane do sieci i narażone na spadek wartości.
2. Magazyny energii: Inwestycja w magazyny energii pozwala prosumentom przechowywać nadwyżki produkcji w okresach niskich cen i wykorzystywać je później, gdy ceny są wyższe. To podejście może znacząco zwiększyć rentowność instalacji fotowoltaicznych.
3. Dynamiczne taryfy prądu: Wprowadzenie dynamicznych taryf prądu umożliwi prosumentom lepsze zarządzanie zużyciem i sprzedażą energii w zależności od aktualnych cen rynkowych. Dzięki temu możliwe będzie maksymalizowanie zysków poprzez sprzedaż nadwyżek w korzystniejszych momentach
4. Zrozumienie zasad net-billingu : Właściciele instalacji PV, którzy zainstalowali swoje systemy po 1 kwietnia 2022 roku, korzystają z systemu net-billingu.
W ramach tego systemu, w przypadku wystąpienia ujemnych cen energii, wartość energii wprowadzonej do sieci jest automatycznie ustalana na zero, co oznacza, że prosument nie ponosi dodatkowych kosztów za oddawanie energii.
To zabezpieczenie chroni przed koniecznością dopłacania do produkcji energii.
5. Zakup pojazdów elektrycznych: Inwestycja w samochody elektryczne oraz stacje ładowania podłączone do instalacji PV to sposób na zwiększenie konsumpcji własnej energii. Ładowanie pojazdów elektrycznych w godzinach największej produkcji energii pozwala na efektywne wykorzystanie nadwyżek.
6. Optymalizacja zużycia ciepła: Wprowadzenie technologii takich jak pompy ciepła lub systemy ogrzewania oparte na odnawialnych źródłach energii może znacząco wpłynąć na zmniejszenie kosztów ogrzewania oraz zwiększenie autokonsumpcji. Używanie efektywnych urządzeń grzewczych pozwala na lepsze wykorzystanie dostępnej energii.
Kalkulacja inwestycji
Przechodzimy do najważniejszej części dzisiejszego spotkania 
Teraz na podstawie klienta z zeszłego tygodnia podam wam wyliczenia, które pokazują oszczędność na instalacji fotowoltaicznej, a także wpływ ujemnych cen energii na stopę zwrotu.
Do kalkulacji przyjmuje specyfikę pracy zakładu, czyli od 9.00 do 19.00, dlatego panele rozstawione są na wschód i południowy zachód tak by wypłaszczyć wykres i zapewnić jak największy stopień autokonsumpcji.
Instalacja fotowoltaiczna premium na inwerterze niemieckiej myśli technologicznej Sunways oraz panelach bifacjalnych LEDVANCE 550W z 25 letnią gwarancją produktową oraz 30 letnią na liniowy spadek mocy.
Cena klienta za dystrybucję 1 kWh - 0,80 gr
Cena prądu 1 kWh - 0,59 gr
Energia wyprodukowana w roku przez system PV na podstawie projektu PV Sol - 52 931 kWh
Energia pobrana w ciągu roku przez urządzenia u tego klienta - 54 129kWh
Szacowana autokonsumpcja przy założeniu, że zakład pracuje 6 dni w tygodniu - 43 795kWh
Ilość nadwyżek trafiających do sieci - 9135kWh
Sprzedaż nadwyżek po cenach RCMe za każdy miesiąc w ujęciu rocznym - 2570 zł
Tak więc w/w instalacja PV dostosowania do zapotrzebowania energetycznego kosztuje 137 250 zł netto, co oznacza, że decydując się na niniejsze rozwiązanie, instalacja w pełni spłaca się w dwa lata i sześć miesięcy, a w późniejszym czasie generuje przychód pasywny na poziomie 53 076zł (oczywiście ceny nie uwzględniają zmiennych cen prądu i dystrybucji).
Jak widzicie zatem inwestycja w fotowoltaikę pozwala stosunkowo niewielką inwestycją w znacznym stopniu uniezależnić się od sprzedawcy prądu.
Najlepsze praktyki na zwiększenie własnej konsumpcji energii
Zwiększenie własnej konsumpcji energii, szczególnie w kontekście instalacji fotowoltaicznych, jest bardzo istotne dla maksymalizacji korzyści płynących z produkcji energii odnawialnej.
Mówię tutaj zarówno o klientach indywidualnych jak i biznesowych.
Oto kilka najlepszych praktyk, które mogą Wam pomóc w osiągnięciu tego celu:
1. Instalacja magazynów energii
Posiadanie magazynu energii pozwala na przechowywanie nadwyżek wyprodukowanej energii, co zwiększa autokonsumpcję. Gospodarstwa domowe mogą zużywać średnio 20-30% własnej energii, a z odpowiednim magazynem ta wartość może wzrosnąć do 80-90%.
Magazyny energii umożliwiają wykorzystanie zgromadzonej energii w godzinach wieczornych lub podczas dni o niższej produkcji.
2. Korzystanie z urządzeń w ciągu dnia
Aby zwiększyć autokonsumpcję, warto dostosować harmonogram użycia energochłonnych urządzeń do godzin największej produkcji energii przez panele słoneczne. Przykładowo, pranie czy zmywanie można zaplanować na czas, gdy słońce świeci najjaśniej. W przypadku firm może to wymagać reorganizacji pracy, ale przyniesie znaczące oszczędności.
Umożliwiamy firmą odpłatne konsultacje w tym temacie, w przypadku zainteresowania zapraszam do kontaktu poprzez formularz na dole strony.
3. Inteligentne systemy zarządzania energią
Wykorzystanie inteligentnych systemów zarządzania (EMS) pozwala na automatyzację zużycia energii w budynku. Takie systemy monitorują zużycie i optymalizują pracę urządzeń, co może prowadzić do oszczędności rzędu 30%. Automatyzacja umożliwia również dostosowywanie działania urządzeń do aktualnych warunków produkcji energii.
4. Edukacja i świadomość energetyczna
Podnoszenie świadomości na temat efektywnego zarządzania energią wśród domowników lub pracowników jest kluczowe. Edukacja dotycząca korzyści płynących z instalacji fotowoltaicznych oraz sposobów oszczędzania energii może przyczynić się do bardziej świadomego korzystania z energii.
jak widzicie - każdy z nas ma wpływ na ekologię i to bezpośrednio, a w dobie zmian klimatycznych warto wziąć pod uwagę ten aspekt - w końcu wszyscy mieszkamy na tej ziemi.
Od 1 lipca rozliczenia nadwyżek energii wprowadzonej do sieci przez prosumentów objętych net-billingiem są prowadzone na nowych zasadach, zamiast sprzedaży energii w ujęciu miesięcznym wprowadzona została sprzedaż po stawkach godzinowych, stąd też bardziej widoczne będzie zjawisko ujemnych cen energii elektrycznej.
Poniżej indeks TGeBase i średnioważone ceny godzinowe dla dostawy w dniu 25 sierpnia 2024 r.
Podsumowanie
Ujemne ceny energii to zjawisko związane z rosnącą produkcją z OZE i brakiem elastyczności tradycyjnych elektrowni (a brak elastyczności spowodowany jest brakiem przejawu perspektywicznego myślenia naszych rządzących w ostatnich kilkunastu latach).
Dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych może to oznaczać wyzwania związane ze spadkiem przychodów oraz potencjalnymi kosztami związanymi z oddawaniem nadwyżek do sieci.
Niemniej jednak, poprzez zwiększenie autokonsumpcji, inwestycję w magazyny energii oraz korzystanie z dynamicznych taryf prądu, prosumenci mogą skutecznie zarządzać swoimi instalacjami i minimalizować negatywne skutki tego zjawiska.
A teraz odpowiadając na pytanie z nagłówka: czy ujemne ceny energii mają wpływ na opłacalność instalacji fotowoltaicznej odpowiem tak:
mają w stopniu zupełnie nieznacznym, ponieważ nawet jeśli występuje to zjawisko to obecnie żadne kary nie są nakładane na prosumenta, tak więc nie dopłaca do interesu, tylko stawki są liczone tak jakby były zerowe, co w powyższym przykładzie na podstawie naszego klienta pokazuje, że przy cenach odkupu energii elektrycznej po cenach rynkowych RCEm sprzedaż nadwyżek i tak jest mało opłacalna, bo generuje znikomy zysk, dlatego najlepiej jest dobierać instalacje tak by był jak najwyższy współczynnik autokonsumpcji.
Mam nadzieję, że wyczerpałem temat i jest dzięki temu on dla Was jasny, jeśli by jednak tak nie było - zapraszam do kontaktu, odpowiem na wszystkie pytania. 
